“เหนื่อยจนไม่รู้จะเหนื่อยยังไงแล้ว…” ถ้าคุณรู้สึกแบบนี้อยู่บ่อยครั้ง อาจไม่ใช่แค่ ‘ล้า’ จากการทำงานทั่วไป แต่อาจเป็นสัญญาณของ Burnout Syndrome หรือ “ภาวะหมดไฟในการทำงาน” ที่องค์กรอนามัยโลก (WHO) จัดให้เป็นภาวะทางสุขภาพจิตอย่างหนึ่งที่ควรได้รับการดูแลอย่างจริงจัง
Burnout คืออะไร ? (นิยามทางการแพทย์)
Burnout Syndrome คืออาการทางจิตใจที่เกิดจากความเครียดเรื้อรังในที่ทำงาน จนร่างกายและจิตใจเข้าสู่สภาวะหมดพลัง ไม่สามารถฟื้นตัวได้ด้วยการเที่ยวหรือพักผ่อนตามปกติ หรือว่าง่าย ๆ คืออาการเครียดสะสมจากความ Toxic ในที่ทำงาน ไม่ว่าจะเป็นความเหนื่อยหน่ายจากปริมาณงาน เนื้องานที่ไม่สนุกหรือจูงใจ หรือบรรยากาศภายในจากเพื่อนร่วมงานที่ส่งผลกระทบต่อการทำงานต่อ ทั้งหมดล้วนส่งผลให้เกิดอาการหมดไฟหรือ Burnout ได้ทั้งนั้นไม่ว่าคุณจะเป็นคนเก็บตัวหรือสนุกสนานร่าเริงสักแค่ไหนก็ตาม
องค์การอนามัยโลก (WHO) ระบุไว้ใน ICD-11 (ระบบจำแนกโรคสากล) ว่า Burnout มีลักษณะ 3 ด้านหลักคือ
- รู้สึกเหนื่อยล้าอย่างรุนแรง (Extreme exhaustion)
- รู้สึกห่างเหินหรือไม่มีความสุขกับงานที่ทำ (Cynicism / Negative attitude toward job)
- ประสิทธิภาพในการทำงานลดลง (Reduced professional efficacy)
⚠️ สาเหตุของ Burnout
Burnout ไม่ได้เกิดจาก “ความขี้เกียจ” แต่เกิดจากหลายปัจจัยที่สะสมต่อเนื่อง เกิดจากภาวะความเครียดที่สะสมมาจากเหตุการณ์รอบ ๆ ตัวในชีวิตประจำวัน โดยเฉพาะจากการทำงานในแต่ละวันที่ต้องเจอทั้งความกดดัน ความ Toxic ความซ้ำซากจำเจของปัญญาที่แก้ไม่ได้ สรุปง่าย ๆ ได้ตามนี้
สภาพแวดล้อมในการทำงาน:
- ภาระงานมากเกินไป
- ไม่สามารถควบคุมเวลาหรือหน้าที่ของตัวเองได้
- ขาดการสนับสนุนจากหัวหน้า/เพื่อนร่วมงาน
- บรรยากาศองค์กรที่ไม่เป็นมิตร / ไม่มีคำชื่นชม
ลักษณะนิสัยส่วนตัว:
- เป็นคนเพอร์เฟกชันนิสต์ (ต้องเป๊ะเสมอ)
- รู้สึกผิดถ้าขอความช่วยเหลือ
- ขยันแบบไม่รู้จักหยุด (Overcommitment)
- ยึดติดกับความสำเร็จเกินไป
วิธีสังเกตตัวเอง เรา Burnout แล้วหรือยัง?
ใครมีอาการแบบนี้ให้สงสัยตัวเองไว้ว่าเราอาจกำลังอยู่ในสภาวะ Burnout ยิ่งถ้าเจออาการเหล่านี้ติดต่อกันหลายสัปดาห์ เรียกได้ว่าควรเข้าพบเพื่อปรึกษาจิตแพทย์
ด้านร่างกาย
- อ่อนเพลียแม้นอนพอ
- ปวดหัวเรื้อรัง / ปวดกล้ามเนื้อ
- ระบบย่อยอาหารแย่ลง
- นอนไม่หลับ หรือนอนเยอะเกิ
ด้านอารมณ์
- ไม่มีแรงจูงใจ
- รู้สึกเบื่อ หงุดหงิดง่าย
- มองโลกในแง่ร้าย
- รู้สึกโดดเดี่ยวหรือหมดความหมาย
ด้านพฤติกรรม
- ผลัดวันประกันพรุ่ง
- ขาดงานบ่อย / มาทำงานแต่ไม่ Productive
- ดื่มแอลกอฮอล์ สูบบุหรี่ หรือกินหวานมากขึ้น
- ตัดขาดจากกิจกรรมที่เคยชอบ
TIP: ลองสังเกตว่าอาการเหล่านี้เกิดจากแค่ “วันเหนื่อยๆ” หรือ “เรื้อรังจนกระทบชีวิต” ถ้าเป็นอย่างหลัง อาจถึงเวลาที่ต้องหาวิธีฟื้นฟู
วิธีบำบัดและดูแลตัวเองจากสภาวะ Burnout
- พักแบบมีคุณภาพ (Quality Rest)
- ไม่ใช่แค่หยุดงาน แต่คือการ “พักใจ”
- หยุดเช็กเมล หยุดรู้สึกผิดกับการไม่ Productive
- จัดช่วงเวลาว่างจริงๆ ที่ไม่ต้อง “ทำอะไรเลย”
- จัดลำดับความสำคัญใหม่
- แบ่งงานตามความสำคัญ + ความจำเป็น (ใช้ Eisenhower Matrix ก็ได้)
- ฝึกพูดคำว่า “ไม่” กับงานที่เกินกำลัง
- อย่าพยายามเป็นคนเก่งที่สุดในทุกเรื่อง
- ใส่ใจกับ Self-Care
- ออกกำลังกายแบบเบาๆ ช่วยเพิ่มสารเอนดอร์ฟิน
- กินอาหารที่ดีต่อสมอง เช่น โอเมก้า 3, ผักผลไม้, โปรตีน
- นอนให้เพียงพอ และมีเวลานอนที่ “แน่นอน”
- กล้าที่จะขอความช่วยเหลือจากผู้เชี่ยวชาญ
- พูดคุยกับหัวหน้างานเกี่ยวกับการปรับภาระงาน
- ขอคำปรึกษาจากนักจิตวิทยา หากรู้สึกควบคุมอารมณ์ไม่ได้
- เช็กสิทธิ์ประกันสังคม/สวัสดิการบริษัท หากมีสายด่วนสุขภาพจิต
- เปลี่ยนมุมมองเรื่อง “ความสำเร็จ”
- เรียนรู้ว่า ‘ชีวิต’ สำคัญกว่า ‘งาน’
ความสำเร็จที่แลกมาด้วยสุขภาพที่เสีย อาจไม่คุ้มค่าระยะยาว - นิยามใหม่ของคำว่า “เก่ง” อาจหมายถึง “รู้จักรักษาตัวเองให้ไหว”
ทิ้งท้าย: การพักไม่ใช่ความล้มเหลว
หลายคนกลัวว่าการยอมรับว่า “ไม่ไหว” จะถูกมองว่าไม่สู้
แต่ความจริงคือ — คนที่กล้าหยุดเพื่อรักษาใจตัวเอง คือคนที่แข็งแรงที่สุด
ถ้าเจอใครถามว่า “ยังไหวมั้ย?”
คุณไม่จำเป็นต้องตอบว่า “ไหว” ตลอดเวลา
เพราะในวันที่ใจหมดไฟ การยอมพักอาจคือจุดเริ่มต้นของพลังใหม่ที่แท้จริง
แหล่งช่วยเหลือที่ติดต่อได้ทันที
- สายด่วนสุขภาพจิต กรมสุขภาพจิต โทร. 1323 (ตลอด 24 ชม.)
- คลินิกจิตเวชในโรงพยาบาลรัฐ (เช็กสิทธิ์บัตรทอง/ประกันสังคม)
จิตแพทย์ออนไลน์ ผ่านแอปฯ อย่าง Ooca, Aljit หรือแอปโรงพยาบาลเอกชนหลายแห่ง
Beauty Hunter มีอีกหลายบทความที่น่าสนใจ ตามไปอ่านต่อกันเลยค่ะ
- “ซีรี่ส์เกาหลี” ตลก ขำน้ำตาเล็ด คลายเครียดกันหน่อยจ้า!!
- ทริคเลือก “รองเท้า” แบบไหน ใส่แล้วขาเรียว ยาว!!
- “ซีรีส์เกาหลี” หมอหล่อ บอกต่อด้วยจ้า!!
- 7 “หนังผี” สยองขวัญไทย หลอนจนเป็นตำนาน
- “ซงคัง” ซีรี่ส์ที่แฟนตัวจริงห้ามพลาด! ปังทุกเรื่อง!
- “น้ำหอม” ตัวไหนที่ดาราใช้ มีอะไรบ้าง?
- พระเอก”ซีรี่ย์จีน”มาแรง 10 อันดับ(เปิดวาป)
- 8 “ซีรี่ส์เกาหลี” สุดปังของพระเอกสุดฮอต “จงซอก” ที่ห้ามพลาด!!
- มัดรวม15 “ซีรีส์จีน” มาแรงครบรสใน WeTV ไม่ดูไม่ได้!!
- “หนังซอมบี้” 12 เรื่องหนีตายแบบลุ้นระทึกทั้งเรื่อง ไม่ดูไม่ได้!!
- “แต่งหน้าเกาหลี” 7 เทคนิคสำหรับสาวหน้าฝอ
- “โซจู” 7 สูตรผสมยอดฮิต อร่อย กินง่าย!!
- “บอร์ดเกม” สายบลัฟ ทำลายมิตรภาพ
